شرکت پاکدان پارت سپاهان

شرکت پاکدان پارت سپاهان

شرکت خدماتی ، فنی ، بازرگانی
شرکت پاکدان پارت سپاهان

شرکت پاکدان پارت سپاهان

شرکت خدماتی ، فنی ، بازرگانی

لجن های اسیدی


لجن های اسیدی :

ماده ای غلیظ و سیاه رنگ که پس از انجام عملیات اسیدی بر روی روغن به جا می ماند .این عملیات بمنظور حذف ناخالصی های موجود در روغن انجام می شود .


به طور متوسط هر سال 81 هزار تن لجن اسیدی در کشور تولید می شود


سبزپرس- گروه محیط زیست شهری: در حالی که آخرین خبرهای رسیده حاکی از آن است که بزودی طرح ساماندهی لجنهای اسیدی کشور که در زمره پسماندهای ویژه هستند، ابلاغ می شود، بررسی ها نشان می دهد که هر واحد حداقل 1 تن، حداکثر 10 تن و متوسط 3 تن در روز لجن اسیدی تولید می کند. در مجموع گفته می شود که در کل به طور متوسط سالانه 81 هزار تن لجن اسیدی در کشور تولید می شود.


محمد علیزاده، کارشناس پسماند در گفت و گو با سبزپرس با اعلام این خبر گفت: به علاوه تعداد واحد های تصفیه دوم روغن کشور در حدود 90 واحد است.
این کارشناس پسماند در مورد حجم کلی سالانه تولید لجن اسیدی در کشور گفت: بنا براین سالانه حداقل 27 هزار تن و متوسط 81 هزار تن لجن اسیدی در کشور تولید می شود.
بیشترین تعداد واحدهای تصفیه دوم روغن در سمنان قرار دارد. به گفته علی زاده، پراکنش واحدهای تصفیه دوم روغن در کشور عبارتند از 17 واحد در سمنان، 3 واحد در زاهدان ، 10 واحد در قم ، 4 واحد در شیراز ، 4 واحد در یزد ، 3 واحد در گلستان ، 12 واحد استان در تهران و البرز ، 4 واحد استان در اصفهان ، 4 واحد در گیلان ، 4 واحد در قزوین ، 5 واحد در استان مرکزی ، 2 واحد در کرمانشاه ، 2 واحد در خوزستان و 20 واحد در آذربایجان.
او اضافه کرد: برخی از واحدها در شهرکهای صنعتی مستقر هستند و برخی نیز خارج از شهرک های صنعتی مستقر هستند.
به گفته علیزاده، استان سمنان ، تهران ، البرز ، قم بیشترین مقدار تولید لجن اسیدی را به خود اختصاص داده اند.

واژه نامه تخصصی


واژه نامه تخصصی 

Ablation   سایش فرسایش
Abrasive   خراش دهنده
Absorbable   قابل جذب
Acidaffin   یک هیدرو کربن سیر نشده است که می توان آنرا بوسیله اسید سولفوریک غلیظ از نفت جدا کرد.
Acid number   مقدار میلی گرم باز (koh) لازم برای خنثی کردن مواد اسیدی موجود در یک گرم روغن است.
این عدد نشان دهنده مقدار اسیدالی و یا معدنی موجود در روغن است.
Acid Sludge لجن اسیدی ماده ای غلیظ و سیاه رنگ که پس از انجام عملیات اسیدی بر روی روغن به جا می ماند .این عملیات بمنظور حذف ناخالصی های موجود در روغن انجام می شود .
Acid treating   فرایندی که برای خالص ساختن و بهبود رنگ و بو و دیگر خواص روغنهای روانساز به کار می رود . و در اثر واکنش اسید سولفوریک با مولکولهای ناپایدار یک فاز آبی تشکیل می شود ،زآنجایی که فازآبی و فاز روغن غیر قابل اختلاط هستند .دو فاز را می توان از هم جدا و به این ترتیب مولکولهای نا پایدار را از محلول حذف نمود.
Acid wash color   معیاری برای تعیین حضور ترکیبات غیر هیدروکربنی در حلالهای آروماتیک – نمونه ای از حلال با اسید سولفوریک مخلوط و بطور کامل تکان داده شود و پس از ساکن شدن لایه اسیدی با نمونه رنگ های استاندارد مقایسه می شود.
Acryloids   دسته ای از مواد افزودنی که دارای پلیمرهای متا اکریلات غلیظ با گرانروی پائین هستند و بعنوان بهبود دهنده شاخص گرانروی و پائین آورنده نقطه ریزش در روغن سیستم ها ی انتقال اتوماتیک و روغن های کارتر بکار می روند.
Additive   ماده ای شیمیایی که در مقادیر کم به روغن می افزایند تا خواص معینی از روغن را بهبود دهند.
به علت پیچیدگی عملکرد این مواد را نمی توان آنها را بدون آزمایش نسبت های معین به روغن افزود . نسبت ها ازطریق تحقیق و انجام آزمایشهای کاربردی معلوم می گردد.
Adhesiveness   چسبندگی بین سطوح
Aerosol   ذرات ریز جامد و یا معلق در هوا یا گاز
Age hardening   افزایش سختی یک گریس در اثر مرور زمان
Air operated oil pump   پمپ بادی که با روغن کار می کند
Aldehydes الدئید ها از ترکیبات آلی که دارای رادیکال و در اثر اکسیداسیون به اسید تبدیل میگردند.ترکیبات آلی متشکل از کربن و هیدروژن Aliphatic
Alkali قلیایی ماده ای شیمیایی که در اثر ترکیب با اسید،نمک و آب تولید می کند.
Alkaline   خاصیت قلیایی ماده
All-hydraulic steering   فرمان هیدرولیک ،فرمان روغنی
All purpse lubricant   روان سازه چند کاره
All weather oil   روغن چهار فصل چند منظوره
Anhydrous   بدون آب
Aniline point نقطه آنیلن پائین ترین دمایی که مقدار معینی از آنیلین در یک نمونه معین از یک حلال نفتی حل می گردد. این دما معیار است از قدرت حلالیت یک هیدروکربن است.هر چه نقطه آنیلین یک محصول نفتی بیشتر باشد میزان مواد آروماتیک و نفتینیک آن کمتر و در نتیجه میزان ترکیبات پارافینی آن بیشتر است.
Anti foam agent ماده ضد کف ماده افزودنی که برای کاهش کف روغن به آن افزوده می شودازمعروف ترین آنها پلیمر های سیلکونی هستند که به میزان خیلی کم (PPM) به روغن اضافه می شود.
Antifreeze   ضد یخ
Anti friction bearing یاتاقان ضد اصطکاک نوعی ماده افزودنی در بنزین که برای جلوگیری از تشکیل یخ به روی دریچه کاربراتور به بنزین می افزایند.
Antiknock agent ماده ضد ضربه  
Anti-oxidan ماده ضد اکسیداسیون ماده ای برای افزایش مقاومت روغن در مقابل اکسید شدن به آن می فزایند .
ازنوع معروف این مواد آمینها ودی فنلها هستند که بیشتر در تهیه روغن های صنعتی مثل روغن های توربین و هیدرولیک استفاده می شود . آنتی اکسیدانهای نوع در بیشتر روغن های موتور مورد استفاده قرار می گیرند .
Anti rust ضد زنگ نوعی ماده افزودنی که در انواع روغنهای روانکار برای جلوگیری از زنگ زدن قطعات فلزی موتور بکار می رود شامل الکیل فنل-اتوکسی اتانول و...
Anti-sezie compound   نوعی گریس که دزای موادی مانند گرافیت پودرهای فلزی یا مواد جامد دیگری است. این ماده در نقاطی که به هم پیچ می شوند مالیده می شود و از جوش خوردن نقاط به یکدیگر به خصوص در دمای بالای جلوگیری می کند.
anti wear agent   عامل ضد سایش نوعی ماده افزودنی که برای کاهش اصطکاک و سایش در اثر روغنکاری لایه مرزی استفاده می شود دو دسته کلی از این مواد وجود دارند که بسته به سختی کار از نوع مختلف آنها استفاده می شود :
۱. مواد کاهش دهنده اصطکاک و سایش ملایم ،این مواد سطحی به روی سطح فلزات به وجود می آورند به طوری که انتهای قطبی مولکول ها به روی فلز می چسبد.
۲. مواد EP یا فشار بالا ،در دمای بالا یا تحت بار زیاد از این نوع ماده استفاده می گردد.
این مواد با سطح فلز واکنش انجام می دهندو یک لایه غیر قابل حل در روغن بوجود می آورند.
Apparent Viscosity گرانروی ظاهری نسبت تنش برشی به سرعت برشی یک سیال غیر نیوتنی که از رابطه Poiseville محاسبه می گردد و به حسب poise بیان می شوند . گرانروی ظاهری بیشتر گریسها با تغییر سرعت برش و درجه حرارت تغییر می کند .
Appearance ظاهر  مشخصاتی از یک روانساز که تنها با دیدن ظاهر آن تعیین میگردد. از قبیل رنگ ، مات بودن زمینه و بافت
Ashless dispersants ماده معلق ساز بدون خاکستر ماده پاک کننده ای که به روغن های موتور می افزایند این ماده به روغن های مورد استفاده در موتور های بنزینی و دیزلی سبک اضافه می گردد.
     
Bactericide باکتری کش نوعی ماده افزودنی در بعضی از روغنهای برشی و تراشکاری با کیفیت بالا وجود دارد.
این ماده از رشد باکتری هایی که درحضور آب فعالیتشان تشدید می شود، جلوگیری می کند .و در نتیجه از ایجاد بوی نامطبوع روغن جلوگیری می کند. کشویی ساچمه جعبه
Ball retum guid    فرمان روغنی
Barium soap grease  گریس صابون باریم از لحاظ شکل ظاهری بصورت صاف تا ریشه دار و در مقابل اثر شویندگی آب مقاوم است و مصرف این نوع گریس ها بیشتر در پمپ های آب ، اتصال ماشین راهسازی و کشاورزی است.
Bath lubrication   نوعی از روغن کاری که در طی آن،قطعات بطور کامل و یا جزئی به داخل مخزن فرو می روند.
Bearing fretting   خوردگی حاصل از لرزش که در اثر انتخاب آلیاژ یاتاقان با سختی نامناسب به وجود می آید. این مهم باعث نا منظم شدن سطوح تماس می شود و براده هایی از سطح فلز را بطور مجتمع در می آورد و منجر به ناهمواری می گردد.
Bentonite بنتونیت ماده نرم متخلخلی که می تواند تا ۵ برابر وزن خود را جذب کند از این ماده برای خالص سازی روغنهای روانساز کارکرده استفاده می شود.
Benzeneinsolubes   آرومونی را برای تعیین آلودگی در روغن های کارکرده که طبق روش STM D ۸۹۳ انجام می گیرد . رقیق کردن روغن با پنتان باعث رسوب مواد نا محلول در پنتان می گردد،این مواد عبارتند از رزینهای حاصل از اکسیداسیون مواد خارجی دیگر که در روغن معلق هستند .اضافه کردن بنزین به این رسوبات باقی مانده باعث حل شدن رزین های حاصل از اکسیداسیون می گردد ولی مواد خارجی همچنان بصورت نامحلول باقی می مانند . اختلاف مواد نا محلول در پنتان بنزین نشان دهنده مقدار حاصل از اکسیداسیون است.
Black oil روغن سیاه روانسازی که دارای مواد آسفالتی است و برای مواد ویژه که به چسبندگی فوق العاده نیاز باشد مانند ماشین آلات معدن مورد استفاده قرار می گیرد .
Bleeding   جدا شدن روغن از گریس
Bleeding hydraulic system هواگیر مستقیم هیدرولیکی گریس سفت که به شکل بلوک ساخته می شود و در یاتاقان های باز بزرگ که در دمای بالا کار می کنند به کار می رود.
Bloom   رنگ سطح یک روغن و یا گریس (آبی ویا سبز ) هنگامی که نور روز تحت زاویه ۴۵ از روی آن منعکس میگردد.
Blow rapeseed oil روغن تخم کلم نوعی روغن چرب که در تولید روغن محیطهای دارای آب از آن استفاده می شود .این نوع روغن بیشتر در صنایع دریایی مصرف می شود تا بر اثر شویندگی آب دریا در مواردی که آب به داخل یاتاقان لوله پاشنه کشی نفوذ می کند مقابله کند.
Bomb oxidation stability   روشی برای تعیین پایداری در مقابل اکسیداسیون و تعیین نگهداری گریس ها طبق این آزمون ASTM D-۹۴۲ مقدار اکسیژنی که تحت شرایط معین با یک نمونه گریس واکنش انجام می دهد را اندازه گیری می کند . هر مقدار افت فشار گاز کمتر باشد ،اکسیژن کمتری مصرف می شود و مدت نگهداری و پایداری آن بیشتر خواهد شد .
     
Centistoke سنتی استوک واحد گرانروی سینما تیک و برابر با یک میلی متر مربع در ثانیه
Ceresin کرزین یک موم هیدرو کربنی که از تقطیر موم معدنی طبیعی معروف به ozocerite بدست می آید.ان موم در ساخت شمع ، واکس کفش، عایق الکتریکی ... به کار می رود.
Cetane improver بهبود دهنده عدد ستان ماده افزودنی که به سوخت دیزلی افزوده می شود تا خاصیت احتراق آن را بهبود بخشد.
Cetane index اندیس عدد ستان عددی نزدیک به عدد ستان (ضریب دیزل) که برابر با ضریب حاصل چگالی API در نقطه جوش متوسط ان است.
Chming کف کردن  
Closed cup   آزمایش نقطه اشتعال به روش کپسول بسته که در مواد سبک مثل حلال ها یا گازوئیل ویا روغن هائی که احتمال آلوده شدن آنها با سوخت وجود داشته باشد مورد استفاده قرار میگیرد.
Cloud point نقطه ابری شدن پائین ترین دمایی که در آن یک مایع روشن مثل روغن کدر (ابری ) می شود.این پدیده به علت ایجاد بلورهای کوچک موم پارافینی به وجود می آید. این آزمون از این جهت انجام می شود که چگونگی گرفتگی مجراهای کوچک عبور روغن در سرما را پیش بینی می کند .
Cohesion   چسبندگی مولکولهای یک ماده به هم
Closed grease   نوعی گریس که بعد از تولید وعموماً بعد از بسته بندی بتدریج سفت تر می شود.
Colloid کلوئید حالتی از ماده که در آن ذرات ماده بزرگتر از مولکول ولی به اندازه کافی کوچک هستند که در یک سیستم دو فازی به صورت کلوئید هستند.
Compatibility سازگاری توانایی چند ماده برای مخلوط شدن با هم بطوری که یک مخلوط یکنواخت و پایدار ایجاد نمایند.
Compounded oil روغن ترکیبی  مخلوط خاص از یک روغن معدنی با مقادیر کمی از روغنهای چرب طبیعی یا مصنوعی ،پایداری این نوع مخلوط ها درمقابل اکسیداسیون ،معمولاً کمتر از روغن های معدنی بدون روغن های چرب است.
Concrete from coating   روغن قالب بتون ،یک ماده روغنی که به قالب های بتون مالیده می شود تا از چسبندگی بتون به قالب جلوگیری شود.
Congealing point   دمایی که در آن موم ذوب شده ،دیگر جاری نمی شود .این دما معمولاً کمتر از نقطه ذوب موم ( واکس)است و برای مواردی که دمای نگهداری یا کاربرد موم حساس باشد اهمیت دارد .
Consistency غلظت این اصطلاح در مواردی مانند گریس و قیر و نظایر آن بکار می رود. عبارتست از میزان مقاومتی که مثلاً یک گریس از لحاظ تغییر شکل در مقابل نیروی که به آن وارد می شود ، از خود نشان می دهد این خاصیت میزان سفتی گریس را نشان می دهد.
Copper strip corrosion   آزمون خورندگی نوار های مسی ، برای اندازه گیری خاصیت ممانعت از خوردگی روغن ها و غیره بکار می رود.
Corrosive wear   سائیدگی سطوح به علت اثر شیمیایی مواد خورنده به آن سطح
Cutting fluid روغن برش و تراش  روغن هایی که برای خنک کردن و روغن کاری ابزار فلز کاری مثل برش ،تراش و نظایر آن بکار می رود. بعضی از این روغن ها دارای مواد افزودنی کاهش دهنده اثر فشار EP هستند تا سرعت برش فلزات سخت را افزایش دهند ،عمرابزار را زیاد تر نموده و سطح قطعه را بهبود بخشند و برخی از این روغن ها بصورت امولسیونی از روغن در آب مصرف می شوند این روغن ها باید مواد ضد باکتری داشته باشند تا امولسیون آنها تجزیه نشده و بوی بد ایجاد نشود.
     
Demulsifler دمولسیفایر نوعی مواده افزودنی که خاصیت جداشوندگی روغن از آب را بهینه می کند.
Density ‪(gravity)‬
دانسیته چگالی نسبی یا وزن مخصوص رابطه وزن بر حسب حجم که در مورد دانسیته مواد حاصل از نفت ، این رابطه به عنوان وزن مخصوص بیان می شود و عبارتست از وزن حجم معینی از ماده در دمای مشخص نسبت به وزن همان مقدار حجم از آب در دمای مشخص مذکور ، دمای ذکر شده ۶۰°c یا°c ۱۵ است برای محصولات نفتی معمولاً وزن مخصوص API مورد بحث قرار می گیرد که به کمک معادله زیر محاسبه می شود.
۱۳/۵ (۱۵°C / ۱۵°C) وزن مخصوص ۱۴.۱۵ = Gravity بنابراین هر چه مقدار وزن مخصوص API بالاتر باشد ماده دارای چگالی نسبی کمتری است مثلاً کروزن دارای وزن مخصوص API در حدود ۴۱/۱ وزن مخصوص ۰/۸۲ است .
Desuckering oil   مواد نفتی که برای دفع مواد آفات بعضی از گیاهان مثلاً تنباکو به مصرف می رسد.
Detergent   مواد پاک کننده
Dewaxing   جدا سازی موم از روغن پایه در واحد پالایش
Diesel index   شاخص تخمین برای عدد ستان که از حاصلضرب وزن مخصوص API و نقطه آنیلن (در درجه فارنهایت ) تقسیم به ۱۰۰ بدست می آید.ترکیب در دو واحد از مولکول های غیر اشباع با یکدیگر که Dimmer تشکیل مولکول متفاوت با وزن مولکولی بالاتر بدهد . ترکیباتی از اجزا مشخص، مثل ذرات وینیل کلرید که بصورت معلق در حلال یا مواد نرم کننده پلاستیک ها برای تهیه بعضی مواد شیمیایی بکار می رود .
Diolefin   هیدروکربنهایی که دارای دو اتصال دو گانه هستند و در واکنشهای شیمیایی بسیار فعالانه عمل می کنند.
Dispersion   قدرت معلق نگه داشتن مواد نا محلول در فاز مایع جدا شدن مولکول ها از یکدیگر بصورت اجزاء متساوی یونی معمولاً در نتیجه فرایند تفکیک یونی ، نمک ها و اسیدها و بازها و مواد دیگر در آب به الکترولیت می شوند. در این پدیده مولکولها به یون های مثبت و منفی تبدیل و تفکیک می شوند.
Distillate   هر یک از برش های مختلف مواد ی که از تقطیر مواد نفتی بدست آمده باشد به عبارت دیگر در مجموعه وسیع تقطیر محصول هر مرحله یک برش یعنی distillate از آن مواد است .
Diester   گسترده ترین استر های آلی بعنوان روان کننده ها از دو گروه استر و اسید های دو پایه ای ساخته می شوند و معمولاً دایستر نامیده میشوند . دایستر ها گسترده ترین روان کننده های مصنوعی مصرفی هستند.
Distillation test   روشی برای مشخص نمودن فراریت هیدروکربن ها که به کمک تقطیر و حرارت دادن در تمام محدوده دمای احتمالی نقطه جوش برش های مختلف نفت خام انجام می شود.
Drawing compound   ترکیبات روغنی از مواد نفتی ،مورد مصرف در عملیات کشش و پرداخت سطوح فلزات باعث بهینه نمودن فرایند می گردد.
Dropping point نقطه قطره ای شدن حداقل دمایی که در آن گریس ها از حالت جامد خارج و تحت شرایط آزمون ASTMD ۵۶۶ جاری شوند را نقطه قطره شدن می نامند .
Dry point   دمایی در تقطیر که در آن آخرین قطره ،مایع موجود در ظرف تقطیر از آن محو گردد و فقط مواد جامد باقی بماند.
     
Emulsifier امولسیون کننده مود افزودنی برای ایجاد خاصیت حل شوندگی روغن در آب
Elastomer الاستومتر الاستومتر به موادی اطلاق می شود که اگر دمای محیط آنها را تحت تاثیر نیروی کشش حداقل به دو برابر طول اولیه شان برسانیم و سپس به حال خود رها کنیم تقریباً به حالت اولیه خود بر می گرداند.
Emulsion امولسیون خاصیت مخلوط شدن روغن در آب ، امولسیون ها معمولاً ظاهری شیری رنگ دارند، خاصیت حل شوندگی روغن بر حسب شرایط کافی ممکن است مطلوب یا نامطلوب باشد امولسیون ها میتوان به دو دسته کلی تقسیم نمود:
۱.امولسین روغن در آب که در آن صورت روغن در فازداخلی است.امولسیون های روغن در آب بدلیل نیاز مبرم این سیستم ها به خاصیت خنک کنندگی، آب در روانکاری سیستم های تراش و برش کاربرد دارند.
۲.امولسیون آب در روغن که در آن صورت روغن در فاز خارجی یعنی فاز پیوسته است.
Enginer degrees درجه انگلر واحدی برای اندازه گیری گرانروی است.
Ep-Agent   مواد افزودنی برای محافظت سطوح فلزی در مقابل فشار زیاد
Explosive limits حدود قابلیت انفجار بخارات مخلوط حلال های نفتی فقط در محدوده غلظت مشخصی قابل انفجار یا اشتعال هستند.
این محدوده معمولاً بین ۱ الی ۶ درصد بخار مواد مزبور در هوا است.
Extender بسط دهنده موادی که به ترکیبات اضافه می شوند تا جایگزین بخشی ازمواد گران قیمت موجود در ترکیب بندی باشند و هزینه تولید را پائین بیاورند.
     
Falex test آزمون فالکس روش تعیین مشخصه تاثیر فشار زیاد یا مشخصه ضد اصطکاک روغن ها و گریس ها
Fatty oil روغن های چرب روغن های طبیعی یا مصنوعی ویژه ای هستند که به روغنهای نفتی اضافه می شوند و خاصیت مرطوب کنندگی خاصی دارند.
Fiber الیاف حالتی که صابون در روغن بعنوان غلیظ کننده گریس شکل میگیرد.
Fiber lubricant   نوعی روان کار که معمولاً دارای امولسیون کننده است و در فرایند تولید پارچه از الیاف پشمی یا مصنوعی بکار می رود و پس از پایان عملیات تولید از پارچه ها براحتی با شستن پاک می شود.
Fire point نقطه احتراق حداقل دمایی که در آن بخار های ایجاد شده به حدی است که در مجاورت آتش محترق می شود و تا مدتی در حدود ۵ ثانیه می سوزد نقطه احتراق مواد نفتی معمولاً ۳۰ درجه سانتیگراد بالاتر از نقطه اشتعال آنها است.
Flash point نقطه اشتعال حداقل دمایی که در آن بخار های حاصله از محصولات نفتی یا دیگر سیالات قابل احتراق ، با هوا مخلوطی قابل انفجار داشته باشند.
Floc point نقطه توده شده بالاترین دمایی که در آن مواد مومی موجود در روغن به حالت جامد در می آید و ظاهر روغن را کدر می کنند.
Fogging oil   به روغنی اطلاق می شود که دارای کیفیت بالایی است و به مقداری که در خطوط و لوله های انتقال گاز تزریق می شود تا گرد و خاک را بخواباند یا نقاط لوله ها و الیاف و مواد بین اتصالات را درزگیری کند.
From oil   روغن یا پوشش قالب
Four-squar-greer oil tester   دستگاهی برای اندازه گیری قابلیت تحمل بار یک روغن روانساز
Freezing oil point نقطه انجماد دمایی است که در اثر سرد کردن هیدروکربن ها ،بلورها (کریستالها) تشکیل می شود و در اثر گرم کردن مجدد بلورها نا پدید می شوند.
Friction اصطکاک مقاومت سطح یا ماده در برابر حرکت در نتیجه تماس آن با سطح یا ماده ای دیگر
Fuel oil ,heating oil روغن سوخت روغن حرارتی اصطلاحاتی که هم به سوختی که برای ایجاد حرارت سوزانیده شود و هم به سوخت گازوئیل مورد مصرف در موتور
     
Gas absoeber oil   روغن مصرفی برای بازیابی ترکیبات محلول در مخلوط گازهای نفتی
Gas chromatography   روشی که یکی از کاربردهای آن شناسایی نوع و اندازه گیری میزان مواد در ترکیب هیدروکربن ها ، حلال ها و برش های سبک حاصل از تقطیر است.
Gasolin بنزین  
Gear oil روغن دنده  
Gel ژل یک ماده جامد الاستیکی با خاصیت ارتجاعی ، تشکیل دهنده از یک ماده کلوئیدی و یک ما یع که دارای حالت ژلاتینی است.
Gloss مشخصه براقی موم  
Graphite   نوعی کربن است که در حالت کاملاً پودری به شکل خاصی به تنهایی خاصیت روانکاری دارد.
Grease گریس ماده ای متشکل از یک روانکار که به کمک موادی که به آن افزوده می شود ، به میزان یعنی تغلیظ و خمیری شکل میگردد.
     
Heptan هپتان هیدروکربن پارافینیکی که مولکول های آن دارای هفت اتم کربن هستند.
Hexane هگزان نفت با فراریت بالا که عمدتاً از هیدروکربن پارافینیکی که مولکول های آن دارای شش اتم کربن هستند تشکیل شده است.
Homologous series سری هیدرو کربن های مشابه  
Hydraulic fluid سیالات هیدرولیک سیالات نفتی که در سیستم هیدرولیکی بعنوان کنترل و انتقال دهنده نیرو بکار می روند.
Hydrocarbones هیدرو کربن ها ترکیباتی متشکل از هیدروژن و کربن که محصولات نفتی مثالهای مشخص این گروه هستند.
Hydrophilic آب دوست مشخصه بعضی از مواد شیمیایی مثل کلرید سدیم سیلیک ژل و غیره که آب را به خود جذب می کند.
     
Induction period زمان برقراری مدت زمانی که در حین آزمون اکسیداسیون است که عمل اکسیداسیون در آن مرحله با سرعت نسبتاً پائینی پیش میرود
Inhibitor بازدارنده به هر گونه ماده افزودنی که برای کنترل پدیده های نا مطلوب در گریس ، روغن ، سوخت وامثال آن بکارمی رود بازدارنده اطلاق می شود.
Insulation oil روغن عایق روغن با کیفیت پالایش بالا، مقاوم در برابر اکسیداسیون که در ترانسفورمرها ووسایل الکتریکی بعنوان ماده غایق الکتریکی و خنک کننده به مصرف می رسد.
Ion یون اتم یا گروهی از اتم ها که دارای بار الکتریکی مثبت یا منفی باشد.
     
Japan   لاک الک یا سیاه براق که قسمت اعظم آن نوعی آسفالت سخت است.
Japan wax   موم زرد کم رنگ با بوی نامطبوع و نقطه ذوب ۵۳°c که از دانه های سماق گرفته می شود.
Journal oil روغن ژورنال نوعی خاص از روغن های روان کننده ای است که برای قطعات تحت بار دستگاههای چاپ روزنامه استفاده می شود.
Jp-۴   سوخت هواپیما جت که از ۳۵% برش های سبک نفتی و ۶۵% گازوئیل تهیه شده و غالباً جهت آزمایش ازآن استفاده می شود.
Jp-۵t   سوخت جت برای مقاصد نظامی که از تصفیه نفت سفید بدست آمده و دارای نقطه اشتعال و انجماد مخصوص به خود است.
     
Kereosone کروزون حرارت سوخت موتور های جت ، روشنایی ،گرما و حشره کش برشی نفتی حاصل از فرایند تقطیر نفت خام که برای تولید استفاده می شود.
Kinematic viscosity گرانروی سینماتیک حاصل تقسیم گرانروی دینماتیک (گرانروی مطلق) یک سیال به دانسیته آنرا گرانروی سینماتیک گویند.
Knock ضربه کوبش مشخصه ای برای بنزین در ارتباط با کوبش سوخت در موتور های احتراق داخلی و مقدار ضربه وارد شده به پیستون در هنگام احتراق که همواره با صدای نا مطلوب همراه است.
     
Lard oil روغن چربی خوک روغن متمایل به زرد قابی رنگ با طعم ملایم و شیرین که در ۲°c- ذوب می شود و در دی سولفید کربن اتر ، بنزین و کلروفرم حل می شود.
ppm LC۵۰ مقدار غلظت از یک گاز در هوا که تحت تاثیر آن، حدود ۵۲% حیوانات آزمایشگاهی می میرند.
مقدار غلظت در واحد میلی گرم / کیلو گرم LD ۵۰
مقداری از یک ماده سمی به میلی گرم بر کیلو گرم وزن حیوان که در اثر خوراندن یا مالیدن بر پوست حیوانات حدود ۵۰%آنان خواهند مرد.
Lead alkyl الکیل سرب یکی از انواع ترکیبات سرب برای بهینه سازی عدد اکتان به بنزین افزوده می شود.
Lead naphtenate صابون های سرب به عنوان ماده ای افزودنی در روغنهای روانکار مصرف دارد.
Lime soap صابون کلسیم (آهک)  
Lead wear index   میزانی برای اندازه گیری قدرت نسبی یک روانکار برای ممانعت از سایش تحت تاثیر بار که به کمک بار وارده از گلوله های فلزی تعیین می شود.
Liquifide petrolume gas گاز نفتی مایع شده نوعی سوخت است که از گازهای نفتی یا فراوردهای پالایشگاهی تهیه می شود.
Lubrication روانکاری کنترل اصطکاک و سائیدگی با ایجاد لایه نازک بین دو لایه متحرک
Luminometer number عدد سنج تابش مشخصه اندازه گیری تشعشع موتورهای توربو هواپیما به روش ASTM D۱۴۷۰ در این روش نمونه در لامپ تابش سنج سوزانیده می شود و افزایش دما در حیطه ویژه با افزایش دمای نمونه های مرجع مقایسه می شود هر چه عدد سنج تابش بالاتر باشد شعله ومشخصه احتراق آن سوخت نیز بهتر خواهد بود.
     
Mass spectrometer طیف سنج جرمی دستگاهی است که به کمک آن میتوان بروی نمونه های هیدروکربن های نفتی ، تجزیه های کمی و کیفی انجام داد. در این روش از برخورد سریع یون به روی یک صفحه مدور در جریان الکتریکی طیف سنج می شود.
Mercaptan مرکاپتال ترکیبات بسیار بد بوی سولفور دار که در نفت خام وجود دارند. کاپتان ها در حین عملیات تقطیر جدا سازی می شوند. مقداری از آن را عمدتاًً به گاز طبیعی می افزایند تا برای حفظ ایمنی و هشدار دادن،بوی مشخصه برای گاز طبیعی ایجاد شود.
Mineral seal oil برش نفتی حاصل از تقطیر خوب پالایش شده و دارای نقطه جوشی بالاتر از کروزن است. بعنوان سوخت در چراغ برج های دیده بان (قدیم ) مورد مصرف داشته و به آن روشنایی دراز مدت اطلاق می شود.
Miscible   قابلیت حل شدن دو حلال در یکدیگر
Mist lubrication روانکاری به کمک ذرات ریز معلق سیستم روانکاری که هوای کمپرس شده بسرعت از دهانه لوله،باعث نفوذ روغن به بیرون و افشانه شدن آن می گردد.
Mobilo meter دستگاه سنجش حرارت دستگاهی که غلظت نسبی یا مقا ومت جاری شدن گریس ها را اندازه گیری می کند.
Moony unit واحد مونی واحدی برای تعیین مقدار حالت پلاستیکی لاستیک خام یا ولگانیزه نشده.
     
naphta نفتا واژه ای که به طور گسترده شامل برش سبکی از مواد نفتی میشود . موادی که به آن نفتا اطلاق می شود و لزوماً برش نفتنیکی نیستند بلکه ممکن است متشکل از مواد پارافینیکی و آروماتیکی و یا ترکیبی از همه این برش های نفتی باشد.
Neasfoot oil روغن پاچه گاو این روغن زرد کم رنگ با بوی نا مطبوع در حلالهای آلی و نفت سفید محلول است و برای پرداخت چرم و ساخت روان کننده ، نرم کننده چرم، بمصرف می رسد.
neem oil روغن خوشبو این روغن از میوه درخت neem بدست می آید و دارای ترکیبات گوگردی است.
Non soap grease گریس غیر صابونی روغن های معدنی که توسط جامدات ویژه نظیر گرافیت ، میکا ،پودر تالک ، الیاف پنبه نسوز و چربی ها تغلیظ بعنوان روانکار مورد استفاده قرار می گیرد.
Neutraizatiornumber عدد اسیدی شدن عبارتست از مقدار مشخصی از موادی که خاصیت اسیدی یا قلیایی نمونه ای از مواد نفتی را خنثی می نماید در ضمن کار ممکن است روغن بدلیل اکسیداسیون یا از بین رفتن مواد افزودنی از حالت اسیدی پیدا کند.
Newtonian fluid سیالات نیوتنی به روغنهایی اطلاق می شود که در طی اثر تغییرات تنشی گرانروی آنها تغییر پیدا نمی کند .
Nylon نایلون نام عمومی مولکول های پلی آمیدی که در یک زنجیره تکرار می شود مورد مصرف در ساخت الیاف پارچه و صفحات نایلونی
     
Odorless solvents حلالهای بدون بو حلالهای هستند که معمولاً از الکل های حاصل از مواد نفتی معدنی تهیه می شود . این حلالها از طریق فرایند تولید الکیل سنتز و برای زدودن مواد آروماتیکی و گوگرد پالایش می شود.
Oder panel گروه تشخیص بو گروهی از افراد با تجربه که برای تشخیص بو و میزان آن آموزش دیده اند و کیفیت و میزان بو در حلالهاوغیره را بررسی و تائید می نمایند.
Oil contect میزان روغن اندازه گیری میزان پالایش به روش ASTM D-۷۲۱ هرچه میزان پالایش موم های نفتی بهتر باشد مقدار درصد روغن موجود درآنها کمتر است و بنابراین موم سخت تر و مقاومتش در مقابل لکه گذاری و شکل گیری بیشتر خواهد بود.
Oilness Agent عامل چربی زا ما ده افزودنی که برای جلوگیری از اصطکاک در روانکاری لایه مرزی به روغن ها افزوده می شود.
Olefin الفین الفین ها یا الکن ها هیدرو کربن های زنجیره ای دارای پیوند دو گانه هستند.
Oxidation inhivitof بازدارنده اکسیداسیون مواد شیمیایی که به مقدار کم به محصولات نفتی اضافه می شود تا مقاومت آنها را در برابر اکسید شدن افزایش دهند.
Oxidation stability مقاومت در مقابل اکسید شدن مشخصه مقاومت یک محصول نفتی در برابر اکسیده شدن یعنی در مقیاسی برای اندازه گیری قابلیت بالفعل طول عمر مفید روغن یا مدت نگهداری آن در انبار به روش ASTM D-۹۴۳ برای اندازه گیری نمونه ای که با آب مخلوط شده و در معرض کاتالیزور مس و آهن و جریان اکسیژن در دمای ۹۵ درجه سانتیگراد قرار می گیرد،بکار میرود.
Oxidized Asphalt آسفالت اکسید شده عبارتست از آسفالتی که در دمای بالا تحت تاثیر دمیدن هوا قرار می گیرد تا مشخصات خاصی پیدا کند که عبارتند از سفتی و قابلیت انعطاف در دمای پائین، مقاومت در برابر ضربه و قوام و استحکام آن در برابر تغییرات دما.
     
Peroxide پراکسید اکسید نسبتاً پایداری که حاوی مقدار نسبی ازاکسیژن است.
Phenolics فنولیکها یکی از چندین نوع یاتاقانهای پلاستیکی هستند که در حال حاضر مورد استفاده قرار می گیرند. آنها بصورت فنولیکهای لایه هستند که از به عمل آوردن صفحات کاغذ یا پارچه با رزین فنولیک ساخته می شوند.
Pigment رنگدانه ماده جامد ایجاد کننده رنگ در رنگ های نقاشی بطور عمومی به ترکیبات جامد غیر قابل حل در حلال نیز اطلاق می شود.
Poise ‪(CGS)‬ پواز- واحد گرانروی برابر است با تنش برشی که برای به حرکت در آوردن یک لایه روانکار بر روی یک لایه دیگری با سرعت نسبی حرکت دو لایه در حرکت آرام سیال اندازه گیری می شود . واحد آن برابر است با sec/cm ۲ dyne
Polar compound ترکیبات قطبی ترکیباتی که مولکولهای آن دارای خاصیت الکتریکی با مشخصه مثبت در یک انتها و منفی در یک انتها ی مولکول باشد.
Poly butadiene پلی بوتادین یکی از پلیمر هایی که دارای مقاومت سایش بسیار بالایی است .
Polyethylene پلی اتیلن این پلیمر عمدتاً بی رنگ است و مصرف گسترده ای در ترکیبات پلاستیکی دارد و از پلی مریزه کردن اتیل بدست می اید.
polygelycols پلی گلیکول پلیمرهای با وزن مولکولی بالا از اتیلن با اکسید پروپلن قابل دسترس در محدوده وسیعی از لزجت هستند.
polyisoprene پلی ایزو پرن پایه و جزء اصلی لاستیک طبیعی و دیگر مواد لاستیکی است این پلی مر بدلیل چسبندگی بالا خاصیت ارتجاعی و مقاومت در برابر گرما ،به روش مصنوعی در حجم بالا تولید می گردد.
polymerization پلی مریزاسیون اتصال دو یا چند منومر غیر اشباع به یکدیگر برای تشکیل یک پلیمر
polyolefin پلی الفین پلیمری که از ترکیبات اولفین های ساده تشکیل شده مثل پلی اتیلن ، پلی پروپیلن بدست می آید همچنین پلی بوتن و پلی ایزوبتن نیز از اجزاء مهمی هستند که با اتیلن و پروپیلن بوتن و ایزوبوتن تشکیل می دهند.
polyureas پلی اوره ها غلیظ کننده های غیر صابونی هستند که جانشین اوریها پلیمر شده می شوند . آنها مانند صابونهای پیچیده معمولاً در حدود ۲۶۰°c ذوب و در سرویسهای مشابه استفاده می شوند.
phorpnins پرفرین ترکیبات چندحلقه ای آلی که برای گیاهان و حیوانات اهمیت حیاتی دارد و مشتقات فلزی – الی ترکیبات نفتی هستند.
pour point نقطه ریزش پائین ترین دمایی که در آن روغن هنوز جاری است و طبق روش ASTM D-۹۷ اندازه گیری می شود و تعیین کننده کیفیت روغن در هوای سرد است.
Process oil روغن های فرایند روغن های پالایش شده دارای هیدروکربنهای آروماتیک ، پارافینیک یا نفتنیک هستند که بعنوان ماده پلاستیکی و نرم کننده در تولید رزین ها ، لاستیک بکار می رود.
     
Quadruple point  نقطه چهار گانه درجه حرارتی که در آن چهار فاز متعادل وجود دارد .
Quench bath   مایعی نظیر روغن یا آب نمک مذاب که مواد را برای عملیات حرارتی در آن غوطه ور می کنند .
Quenching oil   روغن معدنی با کیفیت بالا و پایداری اکسیداسیون خیلی خوب که در دمای بالا مقاوم است و برای عملیات حرارتی بکار برده می شود.
     
Rapeseed oil روغن تخم کلم روغن چرب گیاهی برای تهیه روغن های مرکب مورد استفاده (مصرف ) در تهیه روغن های عملیات ماشین کاری .
Refining پالایش یک سری عملیات که برای تبدیل نفت خام به اجزاء مختلف مواد نفتی انجام می شود .تصفیه و جدا سازی ناخالصی ها و تفکیک آنها به اجزاء تشکیل دهنده و خالص را پالایش می نامند.
Resin رزین ماده ای است که معمولاً جامد یا مایع لزج حاصل از مواد نفتی، گیاهی ،مصنوعی و یا طبیعی که در ترکیبات رنگها و پلاستیکها بکار می رود و معمولاً دارای نقطه ذوب معینی نیست.
Rheology علم روانکاری  مجموعه روشهایی که در مورد دما ،زمان، فشار پیری و جریان مواد روانکاری آگاهی بدست می دهند.
Ring oil روغن با گرانروی پائین این روغن ها برای روانکاری حلقه های متحرک نساجی با سرعت بالا کار می کنند بکارمی روند.
Ryder gear test آزمون دنده ای رایدر  روشی برای اندازه گیری قابلیت حمل بار در مورد روغنهای توربو موتور های هواپیما طبق روش ۶۵۰۸ آمریکا از نظر کارایی دنده های کاهنده جانبی و امثال آن
     
saponification number عدد صابونی مقدار معینی از باز (koh) است که با یک روغن ترکیب واکنش می دهد و از ترکیبات چربی موجود در روغن صابون تشکیل می شود و به این ترتیب میزان درجه ترکیبی بودن روغن مشخص می گردد.
Scuff resistance مقاومت در برابر خراش خاصیتی از موم است در حالتی که از آن بعنوان پوشش کاغذ استفاده می شود ، کاغذ را در برابر خراش مقاوم می کند .
Sensitivity حساسیت عبارتست از اختلاف عددی بین عدد اکتان تحقیقی و عدد اکتان موتوری یک بنزین تجاری البته امکان دارد یک نوع موتور به یک روش خاص اندازه گیری عدد اکتان حساس باشد در حالیکه که انواع دیگر موتور به سایرروش های اندازه گیری حساس تر باشند.
Sett Grease گریس سفت عبارتست از گریس روانکار که از مخلوط روغن روانکار، اسید چرب و قلیا بدست می آید.
Sight fluid سیال نما لوله ای شفاف در یک روغندان است که عبور قطره های روغن رابه سمت بالا از میان آن می توان مشاهده کرد.
Siudge لجن مواد حاصل از تجزیه سوخت روغن و همچنین ذراتی که از خارج وارد سیستم می شود.
Siump نشت کردن مشخصه ای از گریس است که برای نشت گریس به ته ظرف بکار می رود و در پمپ کردن گریس اهمیت دارد و اطمینان می دهد که گریس در مکنده پمپ نگه داشته می شود.
Smoke point نقطه دود بالاترین دمایی که شعله بدون ایجاد دود که طبق آزمون لامپ ASTM D۱۳۲ ۲ اندازه گیری می شود.
 Soda soap صابون سدیم  
Solvent extraction استخراج با حلال فرایند تصفیه برای حذف ترکیبات فعال از برش نفتی را استخراج با حلال می گویند.
Squeeze film lubrication روانکاری با لایه نازک روانکاری از طریق تزریق تحت فشار
Stoddard solvent حلال های استودارد حلال های نفتی با حداقل نقطه اشتعال در ۱۰۰°f بوی کم و دیگر مشخصات مندرج در روش ASTM D ۴۸۴ را حلالهای استودارد گویند.
Synthetics turbo oil روغن توربین با پایه مواد مصنوعی  روانکار با پایه غیر نفتی است که برای روانکاری توربین های گازی هواپیما بکار می رود و عموماً از مواد با پایه استری ساخته می شود .
     
Tempering oil روغن عملیات حرارتی روغن در دمای بالا برای پرداخت حرارتی فولاد سخت و امثال آن بکار می رود .
Texture بافت اصطلاحاً برای تعاریف ظاهر و نوع نرمی و زبری گریس به انواع شکننده ، کره ای ، فیبری ، و یا ارتجاعی اطلاق می شود.
Tuebine oil روغن توربین روغن با کیفیت بسیار خوب، دارای خاصیت ضد زنگ و مواد باز دارنده از اکسیداسیون که شرایط سختی راکه برای کارایی بهینه روانکار توربین ها ی بخار تعیین کرده اند تامین می نماید .
     
Unsaturated hydro هیدرو کربن های غیر اشباع  
Unsulfoarted residue باقیمانده غیره سولفوریزه آزمایشی که به روش ASTM D ۴۸۳ انجام می شود و هدف ازآن اندازه گیری مقدار مواد موجود در یک روغن است که با اسید سولفوریک وارد واکنش نمی شود.
UV absorbance جذب فرابنفش روشی برای اندازه گیری مقدار نسبی نور فرابنفشی که توسط یک ماده جذب می شود.
     
V.l improver   ماده افزودنی بهینه سازی شاخص گرانروی
Visbreaking   یکی از فرایند های پالایش نفت است که عبارت است از کاهش یا پائین آوردن گرانروی پسمانده ها بوسیله گراکینگ در درجه حرارتهای نسبتاً کم
Viscosity ویسکوزیته اندازه گیری مقاومت یک سیال در برابر جاری شدن درجات
Viscosity grade گرانروی مشخصه برای تعیین سطح گرانروی روغنهای روانکار در درجه حرارت مشخص برای مقایسه گرانروی روغن ها از درجات گرانروی استفاده می شود.
Viscosity index شاخص گرانروی مشخصه ای برای اندازه گیری گرانروی نسبت به تغییرات دما
     
Wash oil   روغنی مصرفی برای بازیابی ترکیبات محلول در مخلوط گازهای نفتی موم
Wax   ترکیبات نفتی که دارای خاصیت پلاستیکی هستند و در محدوده وسیعی از صنایع کاربرد دارند.
white oil وایت اویل روغن پایه معدنی بی رنگ و بی بو و بدون طعم است با مواد شیمیایی وارد واکنش نمی شود.
     
Xylene گزیلین هیدروکربن معطر با قابلیت انحلال زیاد که اغلب بعنوان ماده اسانس در ترکیب بندی مواد محافظ بکار می رود.
     
Yield point   حداقل نیروی مورد نیاز برای تولید جریان از مواد
     
Zinc dialkyl dithio phophat ‪(ZDDp)‬    ماده ایجاد خاصیت فشار پیری در روغن های موتور همچنین بازدارنده اصطکاک در سیالات هیدرولیک است. این ماده موثر در بازدارندگی از اکسیداسیون نیز می باشد.
 

لجن های اسیدی

لجن های اسیدی :

از عمده ترین مواد زائد حاصل از بازیابی روغن لجن اسیدی می باشد. این لجن ماده سیاه, بدیو و قیرمانندی است که در مرحله شستشوی اسید تولید می شود و از ترکیب اسیدسولفوریک 98% با باندهای مضاعف و فلزاتی که در داخل روغن وجود دارد تشکیل می شود. این ماده جزء مواد خطرناک محسوب شده و بزرگترین معزل کارخانه تصفیه روغن می باشد. در این بررسی لن اسیدی حاصل از کارخانه تصفیه روغن واقع در شهرک صنعتی یزد مورد بررسی قرار گرفته و از لحاظ غلظت فلزات سنگین و احتمال بروز آلودگی در محیط مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نمونه برداری اصلی به صورت تصادفی و با سه تکرار با استفاده از ظروف شیشه ای انجام شد. نمونه های مورد نظر به آزمایشگاه منتقل و ویژگی های آنها بررسی شد. به منظور اندازه گیری مقدار کل عناصر آهن, روی, سرب, کادمیوم و مس برای هر یک از نمونه های لجن خشک, آزمایش در سه تکرار انجام و نتایج ارائه شده میانگین سه تکرار می باشد. مقدار عناصر مورد نظر عصاره های به دست آمده با استفاده از دستگاه جذب اتمی در آزمایشگاه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران قرائت شد. در لجن اسیدی مورد مطالعه میزان روی 2/4برابر, مس 1/9 و سرب 1/5 برابر حد استاندارد آنها به دست آمد. وجود این ماده در محیط باعث آلودگی هوا, آبهای سطحی و زیرزمینی و خاک می شود. در این بررسی گزینه های مدیریتی نظیر سوزاندن این نوع پسماند در کوره های زباله سوز, بازیافت و استفاده از آنها به عنوان سوخت در کوره پزخانه ها و کارخانجات سیمان ارائه و مورد بررسی قرار گرفته اند.  

لجن های اسیدی




به گزارش پژوهشکده محیط زیست دانشگاه صنعتی امیر کبیر  پس از مصرف قسمتی از روغن های کارکرده این روغنها دوباره جمع آوری و تصفیه می شود و درنتیجه به عنوان روغن مجددا در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد.

این روغنهای کارکرده یا سوخته توسط کارخانه های تصفیه دوم روغن جمع آوری و تصفیه می شود که در این صنایع بین 15 تا 18 درصد و در نتیجه فرآیند تولید روغن موتور از روغن سوخته یا کارکرده لجن اسیدی و خاک فیلتر شده که نوعی پسماند ویژه هستند تولید می شود.

با توجه به میزان روغن های کارکرده جمع آوری شده در کارخانه های تصفیه دوم روغن حدود 150 هزار تن در سال پسماند ویژه اسیدی تولید می شود که این میزان برابر 500 تن لحن اسیدی در روز است.

همچنین معادل همین میزان لجن اسیدی از صنایع پارافین سازی و صنایع شیمیایی، لجن اسیدی تولید می شود که مجموعا نزدیک به هزار تن در روز می رسد.

این آلودگی ها که منجر به آلودگی منابع آب و خاک می شود هم اکنون در اکثر استانهای کشور در جایگاههای زباله شهرداری یا زمینهای شخصی تخلیه می شود.

پسماند صنایع تصفیه دوم روغن شامل روغن موتور باقی مانده ، اسید سولفوریک آزاد، مواد جامدی که ضمن تصفیه افزوده شده، خاک فیلتر شده ، مواد حاصل از خنثی سازی با آهک ، فلزات سنگین، ترکیبات گوگرد دار و مخلوطی از هیدروکربورها با آب و سایر مواد قابل احتراق است.

لجن های اسیدی از حدود 40 سال گذشته تاکنون که بازیافت روغن های کارکرده در ایران آغاز شد در مناطق مختلف به شکل ابتدایی در محیط زیست تخلیه شده است.

تخلیه لجن های اسیدی با توجه به خطرات عمده ای که دارد از منابع اصلی عمده آلاینده های آب وخاک است که در بعضی از نقاط کشور ، الودگی منابع آب ، در اثر آن محرز است.

همچنین با توجه به بررسی هایی که درچند سال اخیر توسط محققان انجام شده امکان بازیافت و یا دفع اصولی پسماندها به وجود آمده است و انتظار می رود با استفاده از امکانات قانونی و صنایع بازیافتی احدث شده در کشور که در حال گسترش است جلوی این آلودگی ها به طورجدی گرفته شود.

گریس

گریس و ساختار آن


گریس و ساختار آن



گریس ماده ای است جامد یا نیمه جامد که از ترکیب یک ماده پرکننده و صابون (Thickener) ، در داخل روغن به دست می آید. البته ممکن است سایر موادی که بتواند بر خاصیت آن بیفزاید نیز در آن به کار گرفته شود. روغن های معدنی (مشتقات نفتی) و یا سنتتیک ماده اصلی تشکیل دهنده گریس است که در حدود80 درصد آن را تشکیل می دهند و نقش مهمی در قوام آن دارند. در صورتی که این ماده با کیفیت نامناسب مورد استفاده قرار گیرد ساختار گریس بسیار ضعیف و ناپایدار شده و در شرایط سخت به صورت دو فاز (روغن و صابون) در آمده و به قطعات و ماشین آلات صدمه بسیار وارد خواهد کرد. دومین ماده اصلی تشکیل دهنده گریس، صابون است که آن نیز دارای انواع مختلف می باشد. برای ساخت گریس، صابون در داخل روغن به وسیله حرارت ترکیب و پخته می شود. دراین مرحله، صابون در روغن، کریستالیزه شده و تولید الیاف (Fibers) می کند و ترکیب به صورت ژلاتینی حاصل می شود. سپس گریس در دمای قابل تخلیه درون ظروف تخلیه می شود. لازم به تذکر است که در برخی از انواع گریس تشکیل این رشته ها در داخل گریس، بعد از اتمام پخت تا مدت طولانی ادامه پیدا می کند.


نامگذاری:

گریس را با پایه صابونی آن می شناسند. عمده ترین صابون های سازنده گریس شامل صابون کلسیم (در گریس های کاپ وشاسی)، سدیم (در گریس های R.B.B ، فایبر یا با نام تجاری والوالین) ، صابون لیتیم (در گریس های مالتی پرپوز و ماهان) ، غیر آلی (در گریس نسوز یا بنتون) و سایر صابون ها مانند آلومینیوم.

ساخت صابون:

این ماده خود نیز از پخت چربی ها (اسید های چرب) و مواد قلیایی به دست می آید. صابون در بسیاری از گریس ها بایستی از قبل تهیه شود. برای این منظور مواد اولیه به درون دستگاه پخت صابون بنام اتوکلاو، تزریق شده و تحت فشار قرار می گیرد. سپس این دستگاه به طور کامل بسته شده و مانند دیگ های زودپز تحت فشار قرار می گیرد. این دستگاه دارای جداره ای گرمکن از نوع روغن داغ بوده و دمای پخت آن در حدود300 درجه سانتی گراد است. اتوکلاو هم چنین برای اختلاط کامل، دارای همزنی است که در زمان پخت برای یکنواختی کامل مواد از آن استفاده می شود. بدین ترتیب ساخت صابون با انجام آزمایش ها و نمونه برداری تا به دست آوردن نتیجه کامل ادامه می یابد.

ساخت گریس:

پس از پایان ساخت صابون، مواد به داخل دستگاه پخت گریس بنام ?کتل? انتقال یافته و سپس روغن به آن افزوده می شود. این دستگاه مشابه اتوکلاو عمل می کند با این تفاوت که تحت فشار قرار نمی گیرد. در زمان پخت، صابون در داخل روغن به صورت کریستال های ریز درآمده و مخلوطی به حالت ژلاتینی به وجود می آورد. رشد کریستال ها در روغن از عمده و حساس ترین مراحل پخت گریس است. اگر از مواد اولیه به ویژه روغن پایه نامرغوب استفاده شود، ساختار کریستال های به وجود آمده ضعیف شده و در زمان کارکرد در شرایط عادی و یا سخت، صابون از روغن جدا و گریس خاصیت روانکاری را از دست خواهد داد.

کریستال ها:

نوع و اندازه کریستال ها عمده ترین عامل ساختار گریس است. به طور کلی آنها به سه گروه الیاف بلند، متوسط و کوتاه طبقه بندی می شوند. ضخامت این رشته ها از100 تا0/012 میکرون متفاوت است. هر چه نسبت طول رشته ها به قطر آنها بیشتر باشد گریس از قوام بهتری برخوردار خواهد بود.


گرید:

گریس از نظر طبقه بندی به9 گروه تقسیم شده است. در هر طبقه حدفاصل کوچک ترین تا بزرگترین مقدار،30 و بین هر گروه15 واحد فاصله وجود دارد. حداقل این مقدار،85 و حداکثر آن475 است. برای تعیین گرید گریس آن را به دمای25 درجه سانتی گراد می رسانند. سپس دستگاه نفوذ پذیری را که دارای مخروط استانداردی است، از ارتفاع معین با استفاده از نیروی طبیعی ثقل بر روی سطح گریس گرم شده می اندازند.
آنگاه مقدار نفوذ این مخروط را در داخل گریس اندازه گیری کرده و آن را به عنوان شاخص در نظر می گیرند. اعداد جدول زیر میزان نفوذ مخروط در داخل گریس را به دهم میلیمتر نشان می دهد.
هر قدر نفوذ این مخروط در داخل گریس بیشتر باشد نشانگر نرمی بیشتر گریس و اعداد کوچکتر نشان دهنده ساختار سفت گریس است. به طور مثال گرید6(حد115-85) جامد و به صورت بلوک و گرید سه صفر(حد475-445) به شکل مایع و روان است. این آزمایش طبق استاندارد (ASTM D217) در دو مرحله و به منظور مشخص کردن قوام گریس انجام می گیرد. در مرحله اول گریس به صورت ?کارنکرد? (بدون هیچ گونه کار فیزیکی) و در مرحله دوم به صورت کارکرد (با انجام کار فیزیکی) با روش اشاره شده آزمایش می شود. در مرحله دوم گریس را وارد دستگاهی می کنند که صفحه مشبک استانداردی در داخل آن ارتفاعی معین در حدود60 بار به صورت رفت و برگشت حرکت می کند. چون محفظه گریس بسته است درنتیجه صفحه مشبک از درون حفره های داخل صفحه عبور می کند و این عامل، باعث گسستگی رشته های صابونی (کریستال ها) خواهد شد. عدد حاصل از این آزمایش را عدد کارکرد می نامند و مبنای استاندارد تعیین گرید گریس است. گریس های خوب برگشت پذیرند یعنی رشته های گسسته شده دوباره ترمیم می شوند. این خاصیت گریس را خاصیت برگشت پذیری می نامند. این خاصیت در عامه گریس ها وجود ندارد و به طور معمول این نوع گریس ها پس از کارکرد به علت گسستگی کریستال ها، نرمتر می شوند.

رنگ:

رنگ گریس وابسته به روغن پایه و صابونی است که با آن ساخته شده باشد. این ویژگی نقشی در مرغوبیت گریس ندارد. ممکن است برخی تصور کنند که رنگ روشن تر نشانه مرغوبیت گریس است، این مساله از نظر علمی صحیح نیست.

پرکننده ها: این مواد برای کاربردهای خاصی به صورت جامد و یا مایع به گریس اضافه می شوند. به طور مثال ادتیوهای افزایش دهنده تحمل فشار (EP) ، از جمله رایج ترین آنها هستند.
نقطه قطره ای شدن: در این درجه دما گریس از حالت جامد تبدیل به مایع شده و با بالا رفتن درجه حرارت کاملاً روان می شود.
عمر سرویس و طول عمر گریس و فواصل زمانی تعویض آن از مهم ترین سئوالات مصرف کنندگان است. به طور معمول بیشتر شرکت های سازنده دستگاه ها، دستور العمل های گریس کاری و نوع آن را تعیین می کنند. در صورت عدم دسترسی به اطلاعات در این مورد مراجعه به کاتالوگ های سازندگان گریس برای انتخاب نوع گریس مناسب بهترین روش است.
لازم به تذکر است که به علت چسبندگی گریس، بیشتر ذرات آلاینده که در گریس باقی می ماند که در صورت عدم تعویض به موقع، باعث سائیدگی و خورندگی بیشتر آن قطعه خواهد شد. گریس همانند روغن می بایست در فواصل معین تعویض شده و فاصله زمانی این تعویض بستگی به نوع کاربرد آن دارد و این عمل باعث روانکاری بهتر، طول عمر و تضمین سلامت کارکرد دستگاه ها خواهد شد.

کاربرد و اهمیت استفاده از گریس

بسیاری از نیروهای محرکه بدون استفاده از گریس قابل استفاده نیستند. هر چند گریس در مقابل سایر روانکارها از مقدار مصرف کمتری برخوردار است ولی جایگاه آن دارای اهمیت بالایی است و قابل جایگزینی با مواد دیگر نیست. مهمترین موارد مصرف گریس به شرح زیر است:
۱- تعداد دفعات روانکاری با گریس در مقایسه با روغن کمتر بوده و این امر باعث کاهش هزینه و تعمیرات می شود. این مسئله در شرایطی که دسترسی به ماشین آلات سخت باشد یک مزیت محسوب می شود مانند موتورهای نصب شده بر روی سقف ها، خطوط محرکه، بلبرینگ های غیرقابل دسترس و نظایر آن.
۲- گریس به عنوان یک مانع برای ورود گرد و خاک و یا خروج برخی مواد از ماشین آلات عمل می کند.
۳- روانکاری با گریس در آب بندی قطعات و کاربرد کاسه نمدها و نظایر آن با هزینه کمتری انجام می شود. کاسه نمدهای آب بندی شده به وسیله روغن به دلیل تولید اصطکاک بیشتر با قطعات، نیروی بیشتری را به هدر می دهند.
۴- در مقایسه با روغن، گریس برای مدت بیشتری روانکاری را ادامه می دهد. برخی گریس ها طوری ساخته شده اند که به صورت آب بندی در قطعه باقی مانده و طول عمر آن با قطعه یکی است.
۵- زمانی که از قطعه ای استفاده نشود و روانکار آن خارج شود، برای پیشگیری از زنگ زدگی قطعه، از گریس استفاده می شود.
۶- برخی از گریسها مشکل روانکاری در مجاورت با آب را حل کرده اند.
۷- تعدادی از گریسها اصطکاک کمتری را در زمان شروع دستگاه ایجاد می کنند.
۸- گریس مانند یک لایه نرم بین قطعات قرار گرفته و باعث کاهش صدا و ارتعاش و کارکرد روان در برخی دستگاهها مانند چرخ دنده های بزرگ می شود.
۹- گریس در دستگاههایی که در فشار زیاد، دمای بالا، شرایط سخت عملیات، سرعت پایین و شوکهای مداوم کار می کنند و یاتاقان هایی که گردش محوری آنها به طور مرتب معکوس می شود بهتر عمل می کند.
۱۰- در جایی که ماشین آلات به شدت خوردگی و سایش داشته باشند، گریس در بیشتر موارد کاربرد بهتری دارد.
۱۱- بیشتر گریسها در دماهای متغیر کاربرد وسیعی دارند ولی بیشتر روغنها دارای دمای کارکرد معینی هستند.
۱۲- در طراحی بوشها و یاتاقانهای ماشین آلات، گریس نسبت به روغن نقش موثرتری داشته و عناصر تشکیل دهنده آن را ساده می کند. به طور کلی استفاده از روغن برای این منظور هزینه بالایی را به خود اختصاص می دهد.

مقایسه کاربرد گریس با روغن

۱- گریسها دستگاهها را در زمان کارکرد خنک نمی کنند.
۲- روغنها به سهولت در مجاری دستگاهها نفوذ پیدا می کنند ولی این مسئله برای گریسها یک نقطه ضعف است.
۳- روغنها از نظر نگهداری در انبارها مزایای بهتری دارند.

طبقه بندی گریس (گرید)

گریس از نظر طبقه بندی به۹ گروه (گرید) تقسیم بندی شده است. این تقسیم بندی بر اساس درجه نفوذ پذیری نسبی از قوام گریس است. اعداد جدول شامل میزان نفوذ یک مخروط استاندارد به سطح گریس(با واحد دهم میلیمتر) در دمای۲۵ درجه سانتیگراد است.

مشخصات فیزیکی و شیمیایی گریس

▪نقطه قطره ای شدن (Drop Point) : دمایی است که در آن گریس از حالت جامد تبدیل به مایع می شود و با بالا رفتن درجه حرارت کاملاً روان می شود.
▪رنگ (Color) : رنگ در گریس به روغن پایه و صابونی بستگی دارد که با آن ساخته شده است. این ویژگی در مرغوبیت گریس نقشی ندارد. ممکن است برخی از افراد تصور کنند که رنگ روشن تر گریس نشانه مرغوبیت آن است، اما این مساله از نظر علمی صحیح نیست.
▪پرکننده ها (Fillers) : این مواد برای کاربردهای خاص به صورت جامد و یا مایع به گریس اضافه می شوند. برای مثال ادتیوهای بالابرنده تحمل فشار (EP) یکی از رایج ترین انواع این گونه گریسها است.
▪مقاومت مکانیکی: این گزینه مقاومت گریس را در تحمل کارکردهای مکانیکی نشان می دهد. در صورت عدم انتخاب گریس مناسب، با نوع کارکرد دستگاه، ساختار آن متلاشی و دیگر قادر به روانکاری نخواهد بود. دما نقش کلیدی در انتخاب گریس ایفا می کند. دمای کارکرد گریس بر اساس نوع آن متفاوت بوده و شاخص مهمی در انتخاب گریس است. در اینجا تا حدود زیادی می توان عمر گریس را در درجه حرارت های معمولی تعیین کرد و میزان مقاومت در حفظ ساختار ژلاتینی را نشان داد.
▪حداکثر دمای مجاز عملیاتی: بیشترین درجه حرارتی است که می تواند گریس به طور مداوم به کار برده شود. با توجه به نوع کارکرد و دمای محیط عملیات می بایست گریس مناسب آن انتخاب شود.
▪عمر سرویس: عمر سرویس عبارتست از فواصل زمانی که گریس می بایست با توجه به نوع کاربرد، تعویض شود.
▪ قابلیت پمپاژ: یکی از موارد مهم در کاربرد گریس قابلیت پمپاژ است. در بسیاری از صنایع به پمپاژ گریس در حالت کارکرد به طور متوالی نیاز است. در نتیجه گریس باید مانند روغن قابلیت پمپ شدن را در عملکرد داشته باشد.

قابلیت حفظ ساختار در تغییرات دما:

عبارتست از توانایی برگشت پذیری گریس در زمان کارکرد با توجه به تغییرات دما. این حالت به عنوان توان برگشت پذیری گریس نیز نامیده می شود. برخی گریسها زمانی که به حداکثر دمای کارکرد می رسند ساختار اصلی خود را از دست داده و به طور کامل متلاشی می شوند. در این حالت گریس می بایستی تعویض شود. این گونه گریسها را گریسهای برگشت ناپذیر می نامند. برعکس گریس هایی که دوباره حالت ژلاتینی خود را بدست می آورند را گریس های برگشت پذیر می گویند.
مقاومت در مقابل فشار مکانیکی زیاد: گریس به صورت یک لایه فیلم نازک بین دو قطعه متحرک قرار گرفته و نمی گذارد که این دو جسم با یکدیگر تماس یابند. در شرایط فشار کم زیاد، این لایه از هم گسسته شده و باعث می شود که دو قطعه با یکدیگر تماس یافته و در نتیجه منجر به خوردگی و حتی توقف کار دستگاه شود. در اینجا با افزودن مواد بالا برنده تحمل فشار، ادتیوهای EP ، این لایه گسسته نشده و عمل روانکاری به سهولت انجام می شود.

فرایند تولید و مصارف گریس


 

مشخصات فیزیکی و شیمیایی گریس نقطه قطره ای شدن (DROP PIONT)

نقطه ای است که گریس از حالت جامد تبدیل به مایع شده و با بالا رفتن درجه حرارت کاملاً روان می شود.

رنگ (COLOR)

رنگ در گریس به روغن پایه و صابونی بستگی دارد که با آن ساخته شده است. این فاکتور نقشی در خصوص مرغوبیت گریس نداشته و ممکن است بعضی تصور کنند که رنگ روشن تر، نشانه مرغوبیت آنست، در حالی که این مساله از نظر علمی صحیح نیست.

پر کننده ها (FILLERS)

این مواد برای کاربردهای خاصی بصورت جامد و یا مایع به گریس اضافه می شود. ادتیوهای بالا برنده تحمل فشار (EP) از جمله رایج ترین آنها است.

مقاومت مکانیکی

این گزینه مقاومت گریس را در تحمل کارکردهای مکانیکی نشان داده و در صورت انتخاب نامناسب گریس، ساختار آن متلاشی و دیگر قادر به روانکاری نخواهد بود. دما نقش کلیدی را در انتخاب گریس ایفا می کند. دمای کارکرد گریس براساس نوع آن متفاوت بوده و عامل مهمی در انتخاب گریس است. دراینجا تا حدود زیادی می توان عمر گریس را در درجه حرارت های معمولی تعیین کرد و میزان مقاومت در حفظ ساختار ژلاتینی را نشان داد.

حداکثر دمای مجاز عملیاتی

بیشترین درجه حرارتی است که گریس می تواند بطور مداوم به کار برده شود. گریس می بایست با توجه به نوع کاربرد و متناسب با دمای محیط عملیات انتخاب شود.

عمر سرویس

عمر سرویس به معنای فواصل زمانی است که گریس باید با توجه به نوع کاربرد، تعویض شود.

قابلیت پمپاژ

یکی از موارد مهم در کاربرد گریس قابلیت پمپاژ است. در بسیاری از صنایع به پمپاژ گریس در حالت کارکرد بطور متوالی نیاز است، در نتیجه گریس باید مانند روغن قابلیت پمپ شدن را در عملکرد داشته باشد.

قابلیت حفظ ساختار در تغییرات دما

توانایی برگشت پذیری گریس در زمان کار کرد با توجه به تغییرات دما را نشان می دهد. این حالت، توان برگشت پذیری گریس نیز نامیده می شود. برخی گریسها در زمانی که به حداکثر دمای کارکرد می رسند ساختار اصلی خود را از دست داده و کاملاً متلاشی می شوند. در این حالت است که گریس میبایستی تعویض شود. اصولاً چنین گریسهایی را برگشت ناپذیر می نامند. برعکس گریس هایی را که مجدداً حالت ژلانتینی خود را بدست می آورند، برگشت پذیر می گویند.
مقاومت در مقابل فشار مکانیکی زیاد گریس بصورت یک لایه فیلم نازک بین دو قطعه متحرک قرار گرفته و نمی گذارد که این دو جسم با یکد یگر تماس حاصل کنند. اگر فشار مکانیکی بیش از حد شود ( مانند چرخ دنده ها در شرایط فشار کار زیاد) این لایه از هم گسسته شده و باعث می شود که دو قطعه با یکدیگر تماس پیدا کرده و منجر به خوردگی و حتی توقف کارکرد دستگاه شوند. با افزودن مواد بالا برنده تحمل فشار، ادتیوهای EP ، این لایه گسسته نشده و عمل روانکاری به سهولت انجام می شود.

بسته بندی گریس

گریس در ظروف مخصوص شامل بشکه، سطل35 پوندی، کارتن10 پوندی و کارتن دو پوندی پر می شود.

الیاف صابونی

همانگونه که قبلاً اشاره شد، گریس از پیدایش الیاف صابونی (fibers) در روغن بدست می آید. این الیاف به چند گروه طبقه بندی شده اند: کره ای یا نرم، الیاف کوتاه، الیاف بلند و ریش ریش. زمانی که عمل پخت انجام
می گیرد، الیاف صابونی در روغن تشکیل شده و در نهایت گریس حاصل می آید. نوع و شکل الیاف صابونی بسیار متنوع و قطر آنها از0/01 و طول تا100 میکرون متفاوت است. برای مطالعه برروی ساختار گریس از میکروسکوپ الکترونیکی و فیلمبرداری اشعه ایکس استفاده می شود. هر چه نسبت طول الیاف به قطر آن کمتر باشد، گریس قوام بهتری پیدا می کند. ساختار این الیاف یکی از عوامل عمده اختلاف بین انواع گریسها است. صابون سدیم دارای الیاف بلند و درهم است. آب، صابون گریس کلسیم را ثابت کرده و نوع الیاف آن کوتاه و پیچشی است. الیاف صابون گریسهای پایه لیتیم کمی بلندتر و با پیچش بیشتر است، ولی آنقدر کوتاه است که ساختار نرمی را بوجود می آورد. این الیاف مارپیچ شکل، بخوبی در داخل یکدیگر پیچیده و بسیار کوتاه تر از صابون گریس پایه سدیم است. ساختار برخی گریسها بصورت دانه ای بوده و این عامل باعث نرمی بسیار آن می شود.
کریستالیزه شدن صابون و تشکیل الیاف صابونی در روغن، می تواند بصورت ثابت و یا فعال صورت گیرد. این بدان معنی است که پس از انجام پخت، تشکیل کریستالها متوقف و یا برای مدتی ادامه خواهد داشت. در هر دو مورد، کنترل حرارت عامل بسیار موثری در تشکیل آن است. قوام گریس کاملاً بستگی به نوع کریستالها دارد. آنها اگر بصورتهای فشرده، متفرق، گسترده و یا چسبیده بهم باشند، ساختارهای متفاوتی را بوجود می آورند. برخی از گریسها به علت ریز بودن کریستالها بسیار شفاف هستند. ممکن است کریستالها بصورت یکنواخت بوجود نیاید و قسمتهای مختلف یک محصول، بطور مثال در یک بسته بندی مانند بشکه، دارای ساختارهای متفاوتی باشند. بهترین حالت داشتن ساختار یکنواخت در کل مجموعه است.
مطالعات برروی ساختار گریس با استفاده از میکروسکوپ الکترونیکی و نور پولاریزه انجام و از اشکال مختلف آن عکسبرداری شده است. برخی از این مطالعات نشان می دهد که ضخامت الیاف سدیم لائوریت در حدود37 و در یک جمع بندی، بقیه ساختارها دارای مضربی از10+42 آنگستروم هستند. عموماً نسبت قطر به طول الیاف یک به ده است. برای عکسبرداری ابتدا روغن گریس باید توسط برخی حلال ها و ترکیبات نفتی مانند نفتا، شسته شود تا امکان عکسبرداری بوجود آید. برخی از گریسهای پایه لیتیم، سدیم، کلسیم و آلومینیوم دارای رشته های صابونی با قطر یا شعاع0/2 میکرون و یا کمتر بوده و الیاف بلند دارای قطری معادل یک ده هزارم میلی متر هستند. رشته های صابونی گریس های پایه کلسیم و لیتیم بصورت الیاف مارپیچ و برخی گریسهای دیگر نواری و یا میله ای بوده که بصورت متفرق تشکیل شده اند. در برخی آزمایش ها، گریس ساخته شده بصورت مکعب و برروی یک صفحه قرار داده می شود. پس از کشش آن، ساختار گریس پایدار مانده و این بدان معنی است که الیاف صابونی در داخل یکدیگر بافته شده و امکان جداسازی آن میسر نیست.
با مطالعه ساختار هر کدام از این الیاف، می توان بصورت تقریبی بیان کرد که نسبت طول به قطر آنها یک به ده است و ضمناً گریسهای پایه لیتیم، برخی پایه سدیم ها، کلسیم و آلومینیوم دارای بافت مارپیچ و قطر یا طول آنها تقریباً0/2 میکرون و یا کمتر است.

تأثیرات نیروهای وارده به الیاف صابونی گریس (برش مقطعی الیاف)

A- نیروی کم
B- نیروی متوسط

C- نیروی بسیار زیاد



چرا گریس خاصیت پاک کندگی و خنک کنندگی ندارد ؟

یکی از دلالیل اصلی استفاده از گریس عدم امکان استفاده از روغن در برخی از نقاط (مانند یاتاقان های چرخ) برای روانکاری است ، در واقع ماهیت نیمه جامد گریس باعث می شود تا این روانکار در این نقاط باقی مانده و جریان پیدا نکرده و از قطعه خاج نشود. ولی برای تامین خاصیت خنک کنندگی و انتقال حرارت نیاز به جریان سیال است و برای پاک کنندگی و خروج آلودگی ها نیز باید این شرایط تامین گردد، که این امر از عهده گریس بر نمی آید. از اینرو این دو خاصیت برای گریس ها در نظر گرفته نمی شود.

انواع گریس و کاربرد آنها

در مطالب قبلی در مورد گریس و تعریف علمی و نحوه درجه بندی آن آشنا شده اید . در این مقاله سعی دارم انواع آن و کاربردهای مختلف آنها را بطور خلاصه شرح دهم.
آنچه که در گریس ها بر نوع کاربرد آنها تاثیر بسیار زیادی دارد ، پایه صابونی تشکیل دهنده گریس است که در ترکیب با روغن پایه و مواد افزودنی محصول مورد نظر را برای ما تامین می کند.
گریس ها بر اساس پایه صابونی (ماده قوام دهنده) می توانند تنوع بسیار زیادی داشته باشند .
سه دسته اصلی و پر مصرف آنها شامل موارد زیر هستند:
1- گریس های پایه لیتیم
2- گریس های پایه کلسیم

3- گریس های پایه سدیم



البته انواع ویژه از گریس ها نیز می توانند با پایه های صابونی از ترکیب مواد فوق مانند لیتیم/کلسیم و ... تولید شوند.

حال ببینیم از نظر کاربردی این گریس ها چه تفاوتی با هم دارند.
در گریس ها دو خاصیت پایداری حرارتی و پایداری در برابر آب از اهمیت ویژه ای برخودار هستند. در واقع نوع صابون پایه ای که در گریس استفاده می شود ، می تواند بر دو خاصیت بالا تاثیرگذار باشد. از اینرو می توان این خواص را در گریس های مختلف بصورت زیر مقایسه نمود.

پایداری حرارتی:

گریس پایه لیتیم> گریس پایه سدیم> گریس پایه کلسیم

پایداری در برابر آب:

گریس پایه کلسیم> گریس پایه لیتیم>گریس پایه سدیم
همانطور که در بالا دیده می شود گریس های با پایه لیتیم پایداری حرارتی بسیار خوبی دارند، همچنین دارای پایداری در برابر آب نسبتا مناسبی نیز هستند. این ویژگی در این نوع گریس ها باعث می شود که در کاربردهای مختلف مورد استفاده قرار گیرند . به این نوع گریس ها ، گریس چند منظوره یا Multi purpose گفته می شود. لازم به ذکر است این گریس ها به خاطر پایداری حرارتی خوبشان به گریس نسوز معروف هستند. همچنین با توجه به کاربرد بسیار وسیع این گریس ها در چرخ خودروها و ماشین آلات سنگین به نام گریس چرخ نیز شناخته می شوند. این نوع گریس با وجود گرانتر بود نسبت به دو دسته دیگر، به دلیل تنوع بالای کاربرد ، پرمصرف ترین نوع گریس صنعت هست.
گریس های پایه کلسیم به دلیل پایداری بیسار خوبشان در برابر آب به گریس شاسی یا گریس ضد آب معروف شده اند. البته فراموش نشود که منظور از ضد آب ، توانایی کار کرد در زیر آب نیست و فقط نشان دهنده پایداری مناسبشان در برابر شستشو با آب است.
حال که با دو دسته اصلی گریس ها آشنا شدیم بهتر است که به نکاتی در مورد مصرف آنها توجه کنیم:
1- در صورتی که در انبار ، روغن از گریس جدا شود نباید از آن استفاده کرد
نکته: با هم زدن نمی توان روغن جدا شده را به ساختار گریس بازگرداند.
2- NLGI چیست؟در صورت در دسترس نبودن گریس های با درجه NLGIپایین (روانتر) نمی توا با اضافه کردن روغن درجه NLGI آن را پایین آورد.
3- استفاده از گریس های نسوز بجای ضد آب و بلعکس توصیه نمی شود.
4- استفاده از گریس های شل تر یا سفت تر از آنچه در دستگاه مورد نیاز است توصیه نمی گردد.
5- از گریس به اندازه مورد نیاز در دستگاه استفاده کنید و از استفاده کمتر یا بیشتر از حد مجاز اجتناب نمایید.
6- هنگام گریس کاری گریس قبلی را بطور کامل از محل روانکاری خارج کنید.

چرا گریس

آنچه که ذهن برخی از افراد را به خود مشغول کرده ، این است که چرا بجای روغن از گریس استفاده می شود؟
وظایفی که یک گریس به عنوان روانکار انجام می دهد، با وظایفی که روغن انجام می دهد تقریبا مشابه است و آنچه که باعث جایگزینی گریس بجای روغن می شود نوع کاربرد آن است.

در برخی از قطعات مانند یاتاقان های چرخ که امکان روانکاری توسط روغن وجود ندارد، نیاز به روانکاری است که بتواند در محل روانکاری باقی مانده و وظایف مورد نظر را انجام دهد. در چنین شرایطی استفاده از گریس تنها راه چاره است که بر اساس نوع کارکرد و تجهیز و قطعه ، گریسی با ساختار مخصوص آن شرایط انتخاب می گردد.



آنچه که می توان مزایای گریس نسبت به روغن معرفی کرد موارد زیر هستند:

1- خصوصیات شیمی فیزیکی مناسب برای کاربردهای خاص.
2- آب بندی و جلوگیری از نفوذ ذرات و آلودگی ها.
3- حفظ خواص در برابر نفوذ آلودگی ها در زمان کارکرد.

4- مقاومت در برابر چکه کردن از محل روانکاری.



گریس ها با داشتن چنین خواصی می توانند در شرایط کاری ویژه وظایف یک روانکار را که به شرح زیر است انجام دهند:

1- کاهش سایش و اصطکاک.
2- جلوگیری از زنگ زدگی و خوردگی.
3- امکان حرکت قطعات در دمای پایین.
4- سازگاری با آب بندها.
به این ترتیب گریس ها گروه خاصی از روانکارها هستند که می توان در شرایط ویژه روانکاری نیازهای صنعت را برطرف کنند و ما را از طراحی پیچیده و پرهزینه نجات دهند.